علی حیدری روز پنجشنبه در گفت و گو با ایرنا عنوان کرد: هنر آینه کاری با ظرافت های خاصی همراه بوده و در دوره های گذشته اغلب در خانه اشراف و اعیان تفرش کاربرد داشته است.
وی اظهار کرد: این هنر بومی شهرستان تفرش محسوب نمی شود اما، با توجه به اینکه بزرگان و اشراف این شهر برای تزئین منازلشان تمایل به آینه کاری و گچ کاری داشته اند، هنرمندان زیادی از دیگر نقاط کشور به این شهرستان سفر می کردند و هنر آینه کاری را به تفرشیان آموختند.
حیدری افزود: آموزش و فعالیت علاقه مندان هر آینه کاری در تفرش با استادکاران باعث شد که هنرمندان بسیاری در تفرش تربیت شود اما، با گذر زمان این هنر امروز رونقش را در تفرش از دست داده و به هنری منسوخ بدل شده است.
وی بیان کرد: اکثر بناهای آینه کاری شده در شهرستان مربوط به اعیان و دوره قاجاریه است که تخریبشده و ازدست رفته است.
نماینده میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در تفرش گفت: در کنار آینه کاری گچ کاری های زیبایی نیز در معماری بناهای باقدمت تفرش وجود دارد که این هنر نیز به واسطه گذر زمان و مهاجرت گچکاران هنرمند شهرستان از رونق افتاده است.
وی، یکی از بناهای آینه کاری و گچبری شده شهرستان تفرش را منزل ضیایی عنوان کرد و افزود: این بنا متعلق به دوران قاجاریه و از ابنیه تاریخی مهم تفرش است که در محله زاغرم واقع شده و در تاریخ 23 شهریور 1382 با شمارهٔ ثبت 10174 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است اما امروز در شرایط مناسبی به سر نمی برد.
حیدری عنوان کرد: گچبری این بنا به شکل گل و بوته با الگوهای قالبی هنرمندان اصفهانی و تهرانی کار شده است اما، به دلیل کمبود منابع مالی ویژه مرمت دچار تخریب فراوان شده است و مقرر است برای احیاء با نظر مثبت صندوق حفظ و احیای بناهای تاریخی به بخش خصوصی واگذار شود و به تبع آن در امر مرمت و معماری اصلی آن باید مورد توجه قرار گیرد.
تاریخ و اسناد مختلف نشان می دهد که آینه کاری و یا تزئین یک بنا به واسطه آینه برای نخستین بار در شهر قزوین در زمان شاه طهماست صفوی در سال 965 هجری قمری آغاز شده است و اکثر باقی مانده های این هنر امروز در شهرهای اصفهان، تهران و شیراز به چشم می خورد.
آینه کاری یکی از هنرهای سنتی ایران به شمار می رود و به نظر می رسد استفاده از این هنر دستی بسته به فرهنگ و باور ایرانیان نسبت به آب و آینه دارد چراکه گذشتگان ارزش بالایی برای آب و آینه قائل بودند به طوری که آن را نماد پاکی و روشنایی می دانستند و استفاده از این هنر در معماری بناها نشان از رسوخ این فرهنگ در بین ایرانیان دارد.
این سنت معماری پس از مدتی از خانه های افراد متمول به اماکن زیارتی و زیارتگاه های نیز تسری یافت و در اکثر امامزاده های نقاط مختلف کشور نیز می توان همچنان این هنر ارزشمند را یافت.
براساس اسناد و مدارک مختلف قدیمی آغاز استفاده از آینه کاری در معماری ها به سده 10 هجری قمری بر می گردد و در آن زمان شیشه و آینه در زمره کالای وارداتی به ویژه از شهر و نیز ایتالیا جای داشته است که در مسیر انتقال به ایران دچار شکستگی می شد و هنرمندان ایرانی این زیان را در واقع به یک صرفه اقتصادی می رساندند و از این در معماری بناها مورد استفاده قرار می دادند.
آینه کاری در ابتدای آغاز عمر خود به صورت طرح های ساده و برجسته انجام می گرفت و به مرور زمانی دخل و تصرفاتی در شکل و نوع آینه کاری صورت گرفت به طوری که به شکل طرح ها گل، برگ و طرح هایی از انواع پرندگان کار شد و پیش رفت و حتی در دوره قاجار نیز آینه کاری های شاخصی را در بناها و کاخ های آن شاهد هستیم که برخی از آن ها همچون تالار آینه، کاخ شمس العماره و کاخ گلستان شهرتی جهانی دارند.
هنرمندانی هستند که آینه کاری را از کاربردی صرف در معماری خارج کرده اند و در راستای توسعه این هنر همچون آینه کاری بر روز ظروف اقدام می کند که این تلاش برای زنده نگهداشتن این هنر اصیل، ظریف و زیبا ارزنده است.
6992/6013/خبرنگار: آذر اسفندیاری***انتشاردهنده:مژگان حیدری